“Nueva York, Paris edo Londresko bizilagun batek heriotza hitza ez du inoiz erabiliko, ezpainak erretzen baititu. Mexikarrak, aldiz, erabiliko du, burla egingo dio, laztanduko du, lo egingo du berarekin, festak egingo dizkio, bere jostailu gogokoetako bat izango da eta maitasunik permanenteena. Era berean, egia da mexikar batek beste edonork bezala beldurra sentitzen duela, baina ez du ezkutatuko; behatu egiten du pazientziaz, desden edo ironiaz”.Octavio Paz
Heriotza eta bizitza estuki lotuta daude, eta gizakiontzat oso garrantzitsua den gertaera bat da. Horren garrantzitsua, non uste baitut gure izatearen inguruko zalantzei erantzuna emateko hainbat teoria, sinesmen edota erlijio sortu direla: erantzun bat lortu nahian. Nahi gabe, heriotzak latz jotzen du atea gure etxeetako ateetan; batzuenetan oso goiz; besteenetan beranduago. Baina beti. Dena den, nik ez dut beste teoria baten berri eman nahi. Soilik, beste behin ere, erakutsi nahi dut gizakiontzat garrantzitsuak diren gertaeretan musikak presentzia duela.
Gure inguruan norbait hiltzen denean, ez dugu kantatzeko gogo handirik izaten. Zergatik, ordea? "hara bestea! triste gaudelako!" erantzungo du norbaitek. Egia da. Nik neuk ere ez dut abesteko gogorik sentitzen. Baina uste dut gure gizartearen eta kulturaren ondorio bat dela. Gure artean norbait hiltzen denean, gehienetan, gure gizartea kristaua delako, hileta ospakizuna egiten zaio. Eta "ospakizun" hitza erabiltzen dugu. Elizan hainbat abesti kantatzen zaizkio hildakoari: otoitzak. Edota, omenaldi bat egiten badiogu hildakoren bati, bertsoren bat edo kantaren bat ez da inoiz falta. Eta ez dugu txartzat hartzen abestea, une jakin batean eta errespetuz egiten baita. Zenbait abeslarik, norbaiten hildakoaren irudia gogoan izateko helburuz, hainbat abesti sortzen ditu. Horren adibide dugu, esaterako, "Xalbadorren heriotzean" kanta, edota "txikia" abestia.
Dena den, guk baino hileta ospakizun zaratatsuagorik egiten dituenik bada munduan zehar. Esaterako, mexikarrak. Hildakoen eguna mexikoko indigenen ospakizun bat da eta azaroaren bian ospatzen dute. Ohitura zahar horren jatorria zein den oso ziur ez badaude ere, badirudi ohitura aurrehispanikotik datorrela: hildakoak objetuekin lurperatzea, janariarekin eta beste bizitzarako bidaiarako ofrendekin lurperatzea. Beste ohitura zahar batzuetan ere egiten da.
Egun, Mexikon hildakoen eguna ospatzeko, besteak beste, maite dutenenentzat etxeetan aldareak eraikitzen dituzte. Familia batzuek hilerrietara joaten dira eta loreak eramateaz gain, ahal dutenek bertako musikari batzuk eramaten dituzte, " Mariachis" deituak. Gainera tumbaren gainean jaten dute, hildakoaren arimarekin batera, izan ere azaroaren 1 eta 2an omen dute baimena arimek beren senitartekoekin egoteko.
Atzerritar zenbaiti errespetu falta dela irudituko zaio horrenbesteko jaia egiteagatik, baina beraientzat ongi-etorri festa bat besterik ez da.
Urriaren hasieratik hasiko dira gozodendetan, batez ere, Guadalajaran, Pueblan, Guanajuaton eta DFn mota guztietako gozoak egiten. Gozodendentzat bakarrik ez, lore-dendarientzat ere egun garrantzitsuak dira horiek, izan ere milaka eta milaka lore salduko dituzte.
Badirudi hildakoak gogoratzea oso garrantzitsua egiten zaigula gizakioi, horrela, gu ere noizbait oroituak izango baikara. Hala dio, bederen, bertao epitáfio batek: “Los muertos se van solamente cuando el olvido los entierra”.
Hona hemen bertako aldare bat:
Heriotza eta bizitza estuki lotuta daude, eta gizakiontzat oso garrantzitsua den gertaera bat da. Horren garrantzitsua, non uste baitut gure izatearen inguruko zalantzei erantzuna emateko hainbat teoria, sinesmen edota erlijio sortu direla: erantzun bat lortu nahian. Nahi gabe, heriotzak latz jotzen du atea gure etxeetako ateetan; batzuenetan oso goiz; besteenetan beranduago. Baina beti. Dena den, nik ez dut beste teoria baten berri eman nahi. Soilik, beste behin ere, erakutsi nahi dut gizakiontzat garrantzitsuak diren gertaeretan musikak presentzia duela.
Gure inguruan norbait hiltzen denean, ez dugu kantatzeko gogo handirik izaten. Zergatik, ordea? "hara bestea! triste gaudelako!" erantzungo du norbaitek. Egia da. Nik neuk ere ez dut abesteko gogorik sentitzen. Baina uste dut gure gizartearen eta kulturaren ondorio bat dela. Gure artean norbait hiltzen denean, gehienetan, gure gizartea kristaua delako, hileta ospakizuna egiten zaio. Eta "ospakizun" hitza erabiltzen dugu. Elizan hainbat abesti kantatzen zaizkio hildakoari: otoitzak. Edota, omenaldi bat egiten badiogu hildakoren bati, bertsoren bat edo kantaren bat ez da inoiz falta. Eta ez dugu txartzat hartzen abestea, une jakin batean eta errespetuz egiten baita. Zenbait abeslarik, norbaiten hildakoaren irudia gogoan izateko helburuz, hainbat abesti sortzen ditu. Horren adibide dugu, esaterako, "Xalbadorren heriotzean" kanta, edota "txikia" abestia.
Dena den, guk baino hileta ospakizun zaratatsuagorik egiten dituenik bada munduan zehar. Esaterako, mexikarrak. Hildakoen eguna mexikoko indigenen ospakizun bat da eta azaroaren bian ospatzen dute. Ohitura zahar horren jatorria zein den oso ziur ez badaude ere, badirudi ohitura aurrehispanikotik datorrela: hildakoak objetuekin lurperatzea, janariarekin eta beste bizitzarako bidaiarako ofrendekin lurperatzea. Beste ohitura zahar batzuetan ere egiten da.
Egun, Mexikon hildakoen eguna ospatzeko, besteak beste, maite dutenenentzat etxeetan aldareak eraikitzen dituzte. Familia batzuek hilerrietara joaten dira eta loreak eramateaz gain, ahal dutenek bertako musikari batzuk eramaten dituzte, " Mariachis" deituak. Gainera tumbaren gainean jaten dute, hildakoaren arimarekin batera, izan ere azaroaren 1 eta 2an omen dute baimena arimek beren senitartekoekin egoteko.
Atzerritar zenbaiti errespetu falta dela irudituko zaio horrenbesteko jaia egiteagatik, baina beraientzat ongi-etorri festa bat besterik ez da.
Urriaren hasieratik hasiko dira gozodendetan, batez ere, Guadalajaran, Pueblan, Guanajuaton eta DFn mota guztietako gozoak egiten. Gozodendentzat bakarrik ez, lore-dendarientzat ere egun garrantzitsuak dira horiek, izan ere milaka eta milaka lore salduko dituzte.
Badirudi hildakoak gogoratzea oso garrantzitsua egiten zaigula gizakioi, horrela, gu ere noizbait oroituak izango baikara. Hala dio, bederen, bertao epitáfio batek: “Los muertos se van solamente cuando el olvido los entierra”.
Hona hemen bertako aldare bat:
No hay comentarios:
Publicar un comentario